3.
YÖNTEMLER
İpe Bağlı Balonla Fotoğraf Çekimi
Yerleşimden yaklaşık 60-300 metre yükseklikte uçurulan Helium gazlı bir keşif balonuna yüklenen uzaktan kuman-dalı bir kamera ile yerleşimin üst üsle gelen bir seri fotoğrafı çekilmiştir. Çok yakın çevredeki birkaç yerleşim de ay-nı şekilde foloğraflanmıştır. Bu yerleşimler birkaç adet mezar olarak kullanılmış küçük höyükten (tümülüs), Göz Baba yapı kompleksinden ve köyün kenarındaki küçük bir Erken Bronz Çağ yerleşiminden oluşmaktadır. Bu çekimler için siyah beyaz ve renkli film, renkli slayt ve bir kaset infra red film de deneme amacıyla kullanılmıştır.
Sıcak Hava Balonuyla Fotoğraf Çekimi
Önemli problemlerimizden biri, Helium gazlı keşif balonu ile alçaktan çekilmiş yüzlerce fotoğrafın doğru şekilde bir araya getirilmesidir. Bu probleme çözüm, Prof. Wulf Schirmer'in yardımlarıyla temas kurduğumuz ve Robinson Lodge'a bağlı Kapadokya Balon ekibinin yardımsever yaklaşımlarıyla yerleşim üzerinde bir sıcak hava balonunun uçurulması olmuştur. Bu yöntem tüm yerleşimi kapsayan çok değerli fotoğrafların çekilmesini sağlamıştır.
Plan Çıkarma
Güney kapısı dahil olmak üzere, yerleşimin güneyindeki oldukça geniş bir alan, yerleşimin başka noktalarında görülmeyen ilginç özellikler nedeniyle özellikle ilgimizi çekmektedir. Bu alanın Sokkia marka bir elektronik mesafe ölçer (electronic theodolite) ile planı çıkarılmıştır. Şu anda veriler değerlendirilmekte olup, kontur planının ve arazinin üç boyutlu bilgisayar planının çıkarılması amaçlanmaktadır. Bu işlemlerin bahara kadar tamamlanması dü-şünülmekledir. Bazı tek yapıların çizimleri de yapılmıştır.
Jeofizik Araştırma
Geoscan Ltd. den bir ekip, yerleşimin güney kısmında seçilmiş bir kaç alan üzerinde magnetometre ve direnç kuvveti ile çalışan bir alet yardımıyla jeofizik bir araştırma gerçekleştirmişlerdir. Araştırma üç amaca yönelikti: a) seviye testi yapılması ve sonuçların kullanılabilirliğinin araştırılması, b) gözle veya hava fotoğraflarıyla görülemeyen fakat toprak altında gömülü durumda yapıların veya yapı parçalarının bulunup bulunmadığının saptanması, c) belirli alanların ne amaçla kullanılmış olduklarını gösterir delillerin saptanmaya çalışılması.
Arazi çalışması sırasında elde edilmiş sonuçlar oldukça cesaret vericidir. Veriler üzerindeki çalışmalara şu anda devam edilmekte olup, Mart 1994'te tamamlanması palanlanmaktadır.
Arazi Yürüyüşü
Antik yerleşimin hemen yakın çevresindeki arazinin büyük bir kısmı yürüyerek araştırılmış ve birkaç küçük yerleşim kayıtlara geçirilmiştir. Bunlardan yalnızca iki tanesi önemli gibi gözükmektedir i) Göz Baba, Kcrkenes dağının en yüksek noktasında yer alır. Tarihlendirilememiş büyük bir tümülüsden ve tümülüsden daha önemli özelliklere sahip, Geç Roma veya Bizans dönemlerine ait bir kuleden oluşmaktadır. Kabaca yontulmuş taşlarla harç kullanılmadan yapılmış geniş bir duvar tümülüsü çevirmekte ve yamaçtan aşağıya doğru devam ederek küçük, fakat sürekli suyu olan bir kaynağı (Göz Baba) çevirmektedir, ii) Karabaş anıt yapısı ise antik şehrin en kuzey noktasından yaklaşık 500 m aşağıda, iki ırmağın kesişme noktasına yakın bir yerde yer almaktadır. Yapının ana birimi 2.5 x 1.5 x l metre boyutlarında iri, kabaca şekillendirilmiş taşlarla harç kullanılmadan inşa edilmiştir. Kabaca kare olarak planlanmış olup, köşelerinde yarısı duvar içinde yarısı meydanda olan kuleler vardır. Büyük olasılıkla bir mezar veya tapınak olan bu yapının, az sayıdaki yüzey buluntularına dayanarak şehirle çağdaş olabileceğini söyleyebiliriz. Ortasında taşla çevrili ve yakın zaman önce boşaltılmış bir delik vardır. Buranın mezar olarak da kullanılmış olması olasıdır. Bu anıt yapının, daha geç döneme tarihlenen ve ilişkili yapıları olan bir Selçuklu kervansarayına veya müştemilat yapılarına sahip büyük bir konağa ait olduğu tahmin edilmektedir.
Tüm bu alan üzerinde karışık bir şekilde dağılmış birçok tümülüs vardır. Bunların boyutları, yapı teknikleri ve tarihleri birbirlerinden oldukça farklıdır. Ayrıca, yüksek yamaçlar, düz alanlar, yumuşak eğimli yamaçlar ve hatta antik şehrin üzeri olmak üzere birbirlerinden oldukça farklı yerlerde de bulunmaktadırlar. Bunların çoğunluğu, çok kısa bir süre önce yağmalanmıştır. Bunlardan bazılarının fotoğrafları çekilmiştir, fakat bunların harita üzerine yerleştirilmesi çalışmaları henüz başlamamıştır.
Çevre Araştırması
Von der Oslen'in haritasında yer alan ve bölgede, bulunan birçok yerleşim ziyaret edilerek, yeniden kayıtlara geçirilmiştir. Belirgin özelliklere sahip az sayıda çanak çömlek parçası Yozgat Müzesine teslim edilmiştir. Yalnızca bir tek yeni yerleşim kayıtlara geçirilmiştir (Şahmuratlı köyü yakınlarında Erken Bronz Çağa ait bir höyük). Çevre köylerde bu tip bir başka yerleşimin olup olmadığının anlaşılması amacıyla köylüler arasında yapılan araştırmalar ortaya bir başka yeni yerleşim çıkarmamıştır. Ancak daha yüksek kesimlerde mevsimlik kamplar kurulduğuna dair yaygın izler vardır. Kerkenes dağının güneyinde ve doğusunda kalan araziler tamamiyle araştırılmış olup, batı ve
12
kuzeyinde kalan araziler ise 1994 sezonuna bırakılmıştır.