K-Home   Geri   İçerik
  << Önceki Sayfa   Sonraki Sayfa >> English
BAHAR JEOFİZİK YÜZEY ARAŞTIRMASI
 

     Amaçlar
     Elektrik özdirenç yüzey araştırması şehrin kuzey ucunda yapılmıştır (Şek. 34). Bunun iki temel nedeni vardır:
     (i) Yüzeyde kısmen görülebilen ve araştırmanın erken yıllarındaki jeomanyetik taramada net bir biçimde açığa çıkarılan geniş yapının kuzey uçtaki savunma duvarı ve geniş kuleyle alakalı bir işlev taşıdığının mümkün olduğu düşünülen kentin kuzey ucunda araştırma yapmak;
     (ii) 1996 ve 1998 yıllarında test açmalarıyla araştırılmış olup, Chicago Üniversitesi’nden Dr. Scott Branting tarafından uzun vadeli kazı programı kapsamına alınan geniş kentsel yapı adasını (Şek. 35 ve 36) bütüncül kentsel model çerçevesinde değerlendirmek.
     1998’deki yüzey araştırmasında kuzey sektörün tamamı gradiyometre ile, 2005’te ise “megaron”lardan bir tanesinin etrafındaki küçük bir alan elektrik direnç ölçer ile taranmıştır. 2005 yılı gradiyometre taramasında jeolojik yapı birçok detayın görülmesini engellemiş olsa da, bu tarama şehrin her yerinde gözlemlenen ve artık Kerkenes’in standart yapılaşması olarak kabul edilen özgün yapı adalarının varlığını ortaya koymuştur. Bu seneki yüzey araştırması, geçmiş senelerin sonuçlarını genişleterek büyük ölçüde netleştirmiş ve şehrin bu bölümündeki kentsel yapı düzenine dair bilgilerimizi daha ileriye taşımıştır. Araştırmada, tanımlanabilir durumdaki yapılar ile birlikte, daha önce gözlemlenmemiş yapılar da tespit edilmiştir.
     Yüzey araştırması, şehrin uç noktasından başlayarak 2300 metre hattına uzanan kuzey sektöründe yoğunlaşmıştır. Sıra dışı koşullar, araştırma ekibinin (Şek. 37) 8 haftadan daha az bir zaman dilimine yayılan 45 günlük çalışmayı tamamlamasına izin vermiştir. Sağanak yağmur ve sezon dışı kar yağışı, kaliteli görüntülerin elde edilmesi için yeterli nemli ortamın oluşmasını sağlamıştır. Her biri 20 m.ye 20 m olup, toplam 356 kareden oluşan 14.2 hektarlık alan, Geoscan RM15 elektrik direnç ölçer ile taranmıştır (Şek. 34).
     Önceki yüzey araştırmalarında belirlenen kareler, yeniden konumlandırılmış; toz kireç ve tahta kazıklar ile işaretlenmiştir. İhtiyaç duyulduğunda noktaların tekrar yerleştirilmesi için total station kullanılmıştır (Şek. 38-41) Şahmuratlı Köyü’nden 4-5 deneyimli işçi, yüzey araştırması ekibi gözetiminde Geoscan RM15 direnç ölçeri kullanmıştır (Şek. 42). Her kareye özgü formlar arkeolog ve asistanlar tarafından doldurulmuş ve anakayanın yeryüzüne çıkmış katmanları, duvar kalıntısı veya su birikintileri gibi yüzeyde görülebilen öğeler için özel notlar tutulmuştur.
     Toplanan veriler günlük olarak Geoplot yazılımı yardımıyla işlenerek haritalandırılmıştır. Bu süreç kalitesiz veri içeren karelerin belirlenerek bir sonraki gün tekrar taranmasına olanak sağlamaktadır. Özellikle nemli alanlar en son taranmıştır. Elektrik özdirenç ve gradiyometre haritaları, mevcut uydu görüntüleri, 1993 ve 1994 sezonlarından balon fotoğrafları ve GPS mikrotopografik araştırma verileri ile birlikte özenle çalışılmıştır (Şek. 43-49). Surfer yazılımı kullanılarak yayın için hazırlanan nihai görüntülerin kalitesi arttırılmıştır. Kentsel yapı adası ve öğelerin başlangıç niteliğindeki planları, muhtelif veri kümeleri bir araya getirilerek çizilebilmektedir (Şek. 50 ve 51).

     Genel Bakış
     1. Kentin kuzey ucunda, beklendiği üzere, şehir duvarlarınca biçimlendirilmiş keskin köşenin hemen iç kısmında geniş bir açık alan bulunmuştur. Bu açık alan, Şekil 46’nın en üst kısmında, sonraki hayvan barınağının oldukça kavisli aksı ile bölündüğü yerde görülmektedir. Bu mekan, 7 km uzunluğundaki şehir duvarları boyunca, duvarın yanında uzanan yol ile ilişkili görünmektedir. Bunun gibi bir askeri yol, düşman saldırısı anında savunma güçlerinin etkin ulaşımını sağlamak için gerekli görülmüş olabilir. Bu stratejik noktada konumlanmış bir açık alan, savunma birliklerinin içtiması ile silahların ivedilikle toplanması ve dağıtımında çok açık avantaja sahip olabilirdi. Yine de, açık alanın hemen güneyindeki yapıların taş temellerinin önemli bölümü, şehrin genelinde görülür türdeki kentsel yapı adası temellerine benzemektedir. Yüzey araştırması ile ortaya konulan plana bakarak bu yapıların askeri amaçla tasarlanarak inşa edildiklerini düşünmek için hiçbir gerekçe yoktur.
     2. Şehir duvarları içinde kentin kuzeybatı ve kuzeydoğu sektörlerinde kalan kentsel alanlar, geniş yapı adaları ile doldurulmuştur. Bu durum her ne kadar daha önceki manyetik yüzey araştırmalarından ve alan doğrulamasından olduğu kadar 1996 ve 1998 yıllarındaki deneme kazılarından biliniyorlarsa da, yeni elektrik özdirenç sonuçları çok daha yüksek detay ve netlik sağlamıştır. Bu, özellikle nemi muhafaza edebilen toprak örtüsüne sahip alanlarda mümkün olmuştur. Bununla birlikte, şehrin kuzey sektöründe kentsel altyapıya ilişkin anlayışımızı büyük oranda yeniden gözden geçirmememizi gerektiren beklenmedik bir sonuç elde edilmiştir. Jeofizik görüntülemenin, şehir duvarlarının içine aldığı alan boyunca ve şehrin alt kesimindeki diğer sektörlerde görüldüğü üzere, her biri sokaklarla sınırlandırılmış, çok sayıda kentsel yapı adasını ortaya çıkarması beklenmiştir. Aksine kuzey sektörde, Şekil 46 ve 47’de görüldüğü gibi, sadece bir tane “mega yapı adası” bulunmuştur. Bu geniş alandaki binalar, diğer kesimlerdekilere nazaran daha küçüktür ve şehrin tahribi esnasında kalabalıklaşmıştır. Yapı adasını alt birimlere ayıran belirgin hatlar ile geçit veya dar yollar bulunmaktadır ancak geniş sokaklar veya yapı adası duvarlarına rastlanmamıştır. Bu beklenmedik sonuçların ve yapılan çıkarımların detaylı değerlendirmesini yapabilmek adına hem önemli ölçüde zaman ve emek harcamak, hem de kentin yüzeyinde doğrulama yapmak gerekmektedir.
     3. Toplanan elektrik özdirenç tarama verileri kent içerisindeki su yönetimine ve muhtemelen yöntemlerin zaman içerisinde nasıl geliştirildiğine ışık tutmuştur.

 
K-Home   Geri   İçerik
  << Önceki Sayfa   Sonraki Sayfa >> English