Kerkenes Projesi 1993 yılında Şahmuratlı köyünü gölgesinde bırakan Kerkenes Dağı üzerindeki bir zamanların Demir Çağ başkentini çalışmak üzere resmen başladı. Başlangıçta Proje yöneticileri bu uluslararası araştırma projesinin sadece köyü ve yerel bölgeye etkilemeyeceğini, ayrıca yerel ve yerel bölgeler arası muhtemel kalkınmayı da tetikleyebileceğinin farkındaydılar. O zamanın merkezi kaygılarından biri ki hala devam etmektedir, herhangi bir etki -sosyal, kültürel ya da ekonomik- köye ya da bölgeye yarar sağlamalıdır.

Amaç

Kerkenes Eko-Merkezinin hedefi çevresel çalışmalarla sürdürülebilirliği özendirmektir. Takip ettiğimiz amaçlarımız aşağıdadır:

• Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını savunmak.

• Doğru malzemeler ve etkin enerji tasarımları ile çevre dostu yapılanmanın teşviki ve hızlandırılması için çalışmak.

• Tutarlı ve sürdürülebilir köy yaşantısı için tasarımların, malzemelerin ve faaliyetlerin deneneceği bir dinamik üs olarak çalışmak.

• Kırsal alanlardan şehirlere göçü durduracak hatta geri döndürebilecek köyün kalkınmasını ve gelir getirecek faaliyetleri cesaretlendirmek.

Özgeçmiş

Kerkenes Eko Merkezi Projesi Avustralya Büyükelçiliği Doğrudan Yardım Programının yardımıyla 2002 yılında başladı. 2003 yılında yenilenebilir enerjinin araştırılması ve özendirilmesi ve sürdürülebilir köy yaşantısına adanmış bir Eko-merkezi kurma anlayışı gelişmekteydi. Amaç kırsal bölgelerden kentsel yerleşimlere göçü durdurmak, hatta geri döndürmektir. Kırsal yerleşimin kalkınmasını ve gelişmesini çevre dostu bir yaklaşımla savunmak için proje 2003 yılında köyün refahını arttırmak için kurulan ŞAH-DER (Halkla İlişkiler, Refah, Yardım ve Destek için Kerkenes ve Şahmuratlı Köyü Derneği) ile sıkı çalışılmaktadır.

2004, 2005 ve 2006 yıllarında Erdoğan M. Akdağ Vakfı, Kanada Fonu, Amerikan Büyükelçiliği, Tyche Arkeocemiyeti Vakfı (ABD), Burdens Hayırseverlik Vakfı (BK), New Holland Trakmak (TR), MESA ve AKG'den cömert destekler alındı. Ayrıca Yozgat valiliği, Köy Hizmetleri müdürlüğü ve Sorgun ilçe kaymakamlığı ve belediyesince desteklenmiştir. İlk saman balyasından evin ve Erdoğan Akdağ Araştırma ve Eğitim Merkezi'nin tamamlanmasıyla birlikte ŞAH-DER ile işbirliğiyle Kerkenes Eko-Merkezi ekibi güneş enerjisi ve organik tarımda damlama sulamayı özendirmede çok başarılı bir program yürütmüştür ve gübreleme ve geri dönüşüm için katı atıkların ayrıştırılması ve atık suların yeniden kullanımı, enerjinin etkin kullanıldığı yapılarda doğru malzeme ve tasarımın özendirilmesi gibi diğer programlar devam etmektedir. İngiliz Cemiyeti (British Council), ODTÜ Mimarlık Fakültesi ve Londra'daki Mimarlık Derneği'nin (Architectural Association) Çevre ve Enerji Çalışmaları Programı ile birlikte Britanya-Türkiye Ortaklı Programı adı altında inşaatların çevresel verim çalışmalarını destekledi. Kerkenes Projesinin arkeolojik ve ekolojik etkinlikler için ziyaretçileri ağırlanması, köy etkinlikleri, bölgesel faaliyetler ve faal sergilere ev sahipliği yapması için Erdoğan Mustafa Akdağ Vakfı, AKG tarafından sağlanan gaz beton ve Onduline tarafından verilen çatı malzemelerini kullanarak Araştırma ve Eğitim Merkezini inşa ettirmiştir.

Şahmuratlı köyü dünya çapında öneme sahip bir kültürel miras yerleşimine sahip, antik Pteria, Kerkenes Dağının üzerinde kurulmuş bir demir çağı zirve yerleşimi. Kerkenes Eko-Merkezi iklim değişikliği, sosyo-ekonomik eşitsizlik ve kırsal alandan kentlere hızlı göçün yaşandığı ortamda duruma karşı kentsel büyümeyi dengelemek adına yenilenebilir enerji ve uygun teknolojilerin planlanmasına rehberlik yapmaktadır. Ankara ODTÜ Kerkenes Eko-Merkezi ekibi TinTag veri kaydedicisi ile binaların verimliliğini gözlemektedir ve etkin enerji yapıları geliştirmek için mevcut iklim verilerini modelleme ve benzetim (simülasyon) yazılımları kullanmaktadır. Kerkenes Eko-Merkezi uygun inşaat teknikleri ve etkin enerji tasarımları, organik tarım için damla sulama, güneş enerjisi, güneşte kurutma ve pişirme, geri dönüşüm, hem erkek hem de kadınlar için gelir getirecek faaliyetlerin canlandırılması ve yaratılması içim deneyler yapmaktadır.

Anadolu platosundaki kırsal ekonomi az gelişmiştir ve gençler için imkanlar sınırlı olmakla birlikte cinsel eşitsizlik yaygındır. Yenilenebilir enerjiyle desteklenmiş sürdürülebilir, çevre dostu kırsal ekonominin gelişmesi kabul edilebilir refah düzeyi (uygun yaşam alanları) ve ekonomik güvenliği olan azaltılmış kırsal bir nüfus yaratacaktır. Kerkenes'de önerilen model Yozgat yöresinde ve ötesinde de uygulanabilir.

Britanya büyükelçiliği Türkiye'de düşük karbonlu hızlı büyüyen ekonomiye politik bağlılığı arttırmak için çalışıyor. Bunun için kilit rol desteği yerel seviyelere indirmek ve bu da hükümeti ulusal düzeyde yeni politikalar geliştirmeye ikna etmeye yardımcı olacaktır. Bu küçük proje Türkiye'de var olan bir Eko-merkezin etkin ve yenilenebilir enerji tasarımlarının teşvikini sağlamıştır. Proje yerel devlet memurları, iş adamları, jandarma ve köylülerle belediye düzeyinde daha fazla resmi işlerin yapılması, fikirlerin diğer bölgesel alanlarda da kopyalanması ve yerel projelerin enerji ve iklim değişikliğinde daha büyük stratejik hedefler içerisindeki yeri için medyada farkındalığın arttırılması gayretiyle bizi bir araya getiriyor.