KERKENES EKO-MERKEZİ
Soofi a T. Elias-Özkan ve Françoise Summers

Kerkenes Eko-Merkezi'nde 2008 yılında gerçekleştirilen etkinlikler arasında, eğitim çalışmaları ve Köy Derneği ŞAH-DER'in evsahipliği yaptığı grup ziyaretleri yer almaktadır. Temmuz ayındaki ziyaretleri sırasında Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay ve Yozgat Valisi Amir Çiçek, güneş ocaklarının nasıl çalıştığını izleme fırsatı bulmuştur (Şekil 20). Köydeki çocuklar için düzenlenen çalıştaylar (Şekil 21a) ve "Yerinde Mimarlık: Elle İnşaat" dersini alan ODTÜ öğrencileri için düzenlenen çalışma, Chevron tarafından finanse edilen sürekli bir eğitim programının parçasıdır. Neşeli öğrenciler ve köy sakinleri, güneş kurutucuları için bir korunak inşa etmiştir (Şekil 21b). ODTÜ tarafından başlatılan ve TÜBİTAK tarafından desteklenen "Küçük Öğretmenler Bilime Dokunuyor" Projesi kapsamında, Mardin Yeşilli Yatılı İlköğretim Bölge Okulu ve Van Kerim Tuncer İlköğretim Okulu'ndan öğrenciler Kerkenes'i ziyaret etmiş (Şekil 22) ve bilimsel bilgi birikimlerini genişletme olanağı bulmuştur.
Güneş enerjisinin yaygınlaştırılması konusunda sürdürülen proje için BMGP/KÇF Küçük Destek Programı'ndan önemli kaynak sağlanmıştır. Sponsorlarımızın devam eden desteğine ek olarak, Büyük Britanya Büyükelçiliği'nin bağışı ile düşük karbonlu hızlı gelişen bir ekonomiyi teşvik edecek etkinlikler gerçekleştirilmiştir. Bu projenin amaçları arasında kamu ve özel kişiler ile yerel yönetimleri, Kerkenes Eko-Merkezi'nden yararlanarak yerel ölçekte enerjietkin ve yenilenebilir enerji tasarımları yapmaları için harekete geçirmektir (Şekil 23).
ODTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri fonundan desteklenen araştırmalar ise, çevreyle dost malzemelere ilişkin çalışmalara odaklanmıştır. Kerkenes Eko-Merkezi yapılarından toplanan ısı ve nem değeri verileri, yapı malzemeleri ve yapım tekniklerinin çevresel verimliliğini belirlemek amacıyla incelenmektedir. Daha önce yapılan çalışmalarda kerpiç ve saman balyası ile inşa edilen yapıların, en az Otoklavlanmış Gözenekli Beton (OGB) yapılar kadar ve belki de daha yüksek oranda enerji etkin olduğu gösterilmiştir. Ancak yağmur ve yeraltı sularına dayanıksızlığı nedeniyle, kerpicin bakım gerektirmesi ve kullanım süresinin kısa olması gibi bazı dezavantajları vardır. Üretilen sağlamlaştırılmış kerpiç örnekleri, fiziksel, mekanik ve termal özelliklerini belirlemek amacıyla deneylere tabi tutulmuştur. Bir el baskısı ile kerpiç üretimi için, farklı oranlarda kum, kireç, çimento, saman ve talaş gibi katkılar içeren on farklı karışım hazırlanmıştır. Sağlamlaştırılmış kerpiç örnekleri Ankara'ya getirilerek ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü Malzeme Laboratuarı'nda basma ve bükülme dayanımları belirlenmiştir. Bu kerpiç örneklerinden bir bölümünün ısı verimliliğini belirlemek ve OGB ve saman ile karşılaştırabilmek amacıyla, farklı malzemelerle küçük yapılar inşa edilmiş ve içlerine yerleştirilen veri toplayıcılarla ısı ve nem değerleri kaydedilmiştir. Sonuçlar enerji etkinliği bakımından en uygun malzeme ve tasarımların seçilmesine olanak verecektir.