CBS ULAŞIM MODELLERİ

Modern şehirlerin ulaşım ve alan kullanımı modellerinin planlanması ve incelenmesinde bilgisayar simulasyon yazılımları kullanılmaktadır. İki yıldır Dr. Branting benzer simulasyonları eski yaya trafiğine uygulayarak Kerkenes Dağı'nın sokak ve cadde ağını yeniden kurmak için çalışmaktadır (Şek. 23). İlk kez uygulanan bu yenilikçi simülasyonlar, cadde ve sokak ağlarının yapısını, insanların hareketlerini ve eski şehirlerden nasıl yararlandıklarını anlamamızı sağlayacaktır. Bunun yanında, belirtilen simülasyonlar sayesinde üzerlerinde hayvan ve insanların oluşturduğu yoğun trafiğe sahip ana yollar ile daha az trafiğe sahip küçük ve dar sokaklar ortaya konulacaktır. Ayrıca bu metotlarla eski nüfusun belirli alanları, avlu ve yapıları nasıl kullandıkları hakkında ipuçlarının elde edilmesi amaçlanmaktadır.

2004 yılı kazı sezonunda ulaşım ağı simülasyonunu denenmek üzere yeniden oluşturulan eski ulaşım ağının geçerliliği ve sonuçları için üç adet test açması (TT) açılmıştır. Her bir açma iki farklı avlunun arasında, caddenin var olduğu öne sürülen alana, tüm alanı kaplayacak şekilde yerleştirilmiştir. TT23 (Şek. 17 ve 18) simülasyonların tahmin ettiği düşük trafik yoğunluğuna sahip sokağı enlemesine tamamen kaplayacak şekilde yerleştirilmiştir. TT24 (Şek. 19) ise simülasyon sonuçlarına bağlı olarak orta yoğunluklu caddeyi enlemesine içine alacak şekilde ve TT25 ise en yoğun trafiğin beklendiği yerde konumlandırılmıştır.

Her açmada, eskiden yol olduğu tahmin edilen yüzeylerden, ve bu yüzeylerin alt ve üst katmanlarından mikromorfoloji analizleri için örnekler alınmıştır (Şek. 20). Eski şehirlerin ulaştırma modellerinin yeni yöntemlerle incelenmesine öncülük edecek bu örnekler ilerki analizler için Cambridge Üniversitesi, İngiltere’deki Charles McBurney Laboratuarında çalışan Dr. Charles French’e gönderilmiştir.

Kazı ve belgeleme çalışmaları tamamlandıktan sonra her bir dar açma çevre görüntüsünün bozulmaması ve canlılara zarar vermemesi amcıyla geri doldurulmuştur.

Cambridge’deki analizler bilgisayar simülasyonları sonuçları ile toprak örneklerine uygulanan analitik teknikler arasında yüksek ilinti bulması açısından umut vericidir. 2004 yılında kazılan test açmaları şehrin ulaşım ağının oluşturulması ve kullanılması hakkında bazı önemli bilgiler sağlamıştır.

İlk bilgi bazı bölümleri iyi korunmuş, döşeme taşsız yolların günümüz toprak seviyesinin altında bulunduğudur. Bunun yanında bu yolların yapısı ve içeriği hakkında birçok şey öğrenilmiştir. Ayrıca en azından artık bazı yollarda yapı bloklarına yakın in situ atıkların bulunduğunu biliyoruz. Bazı kent bloklarındaki sınır duvarlarının kentin bulunuşu sırasında inşa edilmediğini dolayısıyla da kentin gelişiminin kademeli olduğunu da göstermiştir. Son olarak, saray girişinde görülen yolları taş döşeme ile kaplama olgusu, şehrin tamamı için geçerli değildir. Aslında pek çok cadde ve sokak muhtemelen taş döşemesizdir. Daha fazla bilgi mikromorfoloji analizi sonuçları geldiğinde elde edilecektir. Ancak daha şimdiden bu üç test açmasından şehrin ulaşım ağının kullanımı hakkında pek çok bilgi elde edilmiştir.

Kerkenes Dağı'ndaki cadde ve sokaklardan alınan bu ilk örnekler arkeolojide ulaşım ağları çalışmalarında sadece bir başlangıçtır. Kerkenes Dağı’nın ulaşım ağlarında gerçekleştirilecek daha yoğun bir çalışma ile, ilerleyen dönemlerde umut verici ilk sonuçlar eski şehir, kasaba ve bölgelerin ulaştırma analizleri ve alan kullanımları hakkında tamamen yeni yöntemlere dönüşecektir.