KENTSEL YÜZEY ARAŞTIRMASI

Jeomanyetik Yüzey Araştırma Çalışmalarının Tamamlanması

       2002 yılında jeomanyetik yüzey araştırma çalışmaları tamamlanmıştır (Şekil 1). İlk yıllardaki denemelerin ardından, Geoscan FM 36 gradyometreleri kullanılarak neredeyse 2,5 kilometrekarelik alanın tamamı taranarak haritalandırılmıştır. Yalnızca Bizans kalıntılarının bulunduğu Kale ve Kiremitlik bölgeleri atlanmıştır. Geoscan’den Lewis Somers 1993 yılında ilk çalışmalara başladığında, hiçbirimiz onuncu araştırma sezonunda tüm alanın gradyometre ile yüzey araştırmasının tamam-lanabileceğini düşünemezdik. Mississippi Üniversitesi’nden jeofizik ve antropoloji alanında bir yüksek lisans bursu kazanan Nahide Aydın yüzey araştırmasını koordine etmiş ve yerel işçilerimizi eğitmiştir.

Direnç Yöntemiyle Yüzey Araştırması

      2001 yılında elde edilen nitelikli sonuçların ardından, ilkbahar çalışması ile yaz çalışmasının Haziran ayındaki ilk kısmı toprak tamamen kurumadan önce şehrin aşağı kısımlarında direnç yöntemiyle yüzey araştırması yürütülen alanın genişletilmesine ayrılmıştır (Şekil 4, 5 ve 7b). Nispeten daha taşsız alanlarda başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Günde azami dokuz kare belgelemek suretiyle tüm alanın taranmasının yüz yıldan fazla süreceği göz önüne alındığında, sit yüzey alanının büyük kısmının bu çalışma için uygun olmamasının aslında daha iyi olduğu düşünülebilir!

Coğrafi Bilgilendirme Sistemleri (CBS)

       Buffalo'daki New York State Üniversitesi'nden Scott Branting, Kerkenes Projesi’nin CBS çalışmalarından sorumlu ortak yöneticisi olmuştur. 1994 yılından beri araştırma ekibinin üyesi olan ve geçmiş yıllarda GPS yüzey araştırmasını koordine eden Scott, Kerkenes’de CBS uygulamaları ve aktarma sistemlerinin modellenmesi konusunda araştırmalarını sürdürmektedir. Nurdan Atalan ise, ODTÜ Proje Ofisinde bir CBS veritabanının oluşturulmasını koordine etmektedir. ESRI ve ERDAS’ın değerli katkıları ile sağlanan ArcGIS ve ERDAS Imaging yazılımları sayesinde Kerkenes Projesi, yeni ve yaratıcı araştırmalar yapmaya devam etmektedir.

Kent Dinamikleri

       Şehrin aşağı kısımlarında iki farklı yerde jeomanyetik ve direnç yöntemiyle elde edilen yüzey araştırması verilerini GPS yüzey simülasyonları ve yüzeyde yerinde yapılan kontrollere ait verilerle çakıştırmak mümkün olmuştur. Şekil 6, 7a ve 7b’de bu alanlardan biri görülmektedir. Yüzeyde yerinde yapılan incelemeler geç dönemlere ait duvar ve teraslamalar ile çoban barınakları, planda hiç biri yüzeyde izlenemeyen Demir Çağı kalıntılarından ayrılmasını sağlamıştır. Jeofiziksel görüntüler karşılaştırıldığında birbiriyle benzeşmekle birlikte, bıraktıkları izlenim farklıdır. Direnç yöntemiyle elde edilen görüntüler genellikle daha kolay anlaşılır olmakla birlikte, bu durum her zaman geçerli olamamaktadır. Seçilen alanlarda yüzeyde taş döküntüleri bulunmamaktadır. Kentsel yapı adalarının ve aralarında yer alan sokakların düzeni kolayca izlenebilmektedir. Kentsel yapı adalarının sınırları büyük olasılıkla dere yataklarının ve diğer topografik elemanların yerlerine göre belirlenmiştir; şekillerin sol kısmında bu dere yataklarından biri izlenebilmektedir. Adaların yüzey alanının büyük kısmı farklı yapı tipleri ile doludur.